Defensa da terra e resistencia civil

O enorme impacto social e ambiental que representa o macroproxecto da pasteira de celulosa do grupo Altri obriga a reflexionar sobre a lexitimidade de desobedecer e resistir civilmente decisións e actuacións destas características. Esta reflexión exixe considerar previamente dous aspectos: por unha banda a dimensión das repercusións sociais e ambientais para a poboación e, por outra, a forma das prácticas e decisións políticas que as posibilitan. No que respecta ás dimensións sociais e ambientais non cabe dúbida do impacto tanto sobre os elementos que conforman o territorio como, tamén, sobre aqueles que inciden na vida da poboación que o habita. Contaminación terrestre, atmosférica, fluvial e marítima van unidas á expropiación e destrución de recursos e medios de vida de miles de persoas. Unha macrofábrica que, alén de subtraer 46 millón de litros diarios de auga do río Ulla para lle devolver 30 millóns de litros contaminados cara ao mar, vai incrementar a perversa eucaliptización da nosa terra. Situámonos, pois, a un nivel de fonda incidencia social e a unha escala que transcende o que podería ser considerado un problema local para se converter nun asunto de ámbito nacional galego. Lexitimidade institucional No referido á instancia política e administrativa, fica en evidencia a submisión dos poderes públicos aos intereses económicos. Así, no canto de facilitar un debate con información veraz que posibilite unha opinión pública informada, con voz e con capacidade de participación e decisión, todo o proceso levouse con silencios, ocultacións e manipulacións informativas e co máis absoluto desprezo á veciñanza directamente afectada e a toda a cidadanía galega. Xunta de Galiza e Concellos do PP impediron reunións, deturparon información e obstaculizaron debates, tendo que ser a iniciativa popular a que, superando atrancos, descubrise e desvelase as mentiras e a manipulación acerca do que de principio se vendía e o que finalmente resulta ser este proxecto. Gobernar non pode implicar decisións continuas ou irreversíbeis que prescindan dos intereses dos afectados Esta situación, na que tanto os poderes políticos coma os económicos actúan ignorando á cidadanía naquilo que lle atinxe de perto, coa imposición de decisións que afectan e inciden directamente nas súas vidas, pode ser considerada motivo abondo para considerar xustificadas e lexitimadas a resistencia e a desobediencia civís. De feito, en casos deste tipo, a desobediencia constitúe unha garantía tendente a restaurar o exercicio dos dereitos cando desde as institucións non se toman medidas para a súa defensa ou estas son insuficientes. En realidade, estase a dar un déficit de lexitimidade institucional que xustifica que as persoas se procuren medios de seu para restabelecer as fins da comunidade política. Paremos a pensar nos centos de casos onde a pretensión de destrución e desposuimento do territorio foi, e segue a ser, contestada mediante técnicas de resistencia civil. Encadeamentos, boicots, cortes de estradas, obstrución das obras e subministracións ou ocupacións dos espazos expropiados, que xunto con campañas de denuncias e mobilizacións son mostra do exercicio da responsabilidade cidadá e da calidade de pertencer a unha comunidade política na procura do ben común e da defensa dos dereitos. Historicamente o noso país ten dado mostras dunha sensibilidade especial na defensa da terra respostando masivamente e con contundencia á continua agresión que padecemos neste ámbito. Contra a depredación e a destrución provocadas por encoros, industrias contaminantes, minas, vertidos ou o despoxo dos bens comúns, entre outras agresións de marcado carácter colonial, o pobo galego ten desafiado a legalidade e encarado valentemente a chantaxe e a represión desde as estruturas do poder. Desobediencia Gobernar non pode implicar decisións continuas ou irreversíbeis que prescindan dos intereses dos afectados. A xente debe ter o dereito a expresarse e a decidir sobre os asuntos que condicionan directamente as súas vidas e a tentar mudalos. Constitúe unha fraude apelar aos mecanismos legais para impedir que parte da sociedade se vexa sempre impedida de ser protagonista do seu destino. Así, e aínda que sexa un mecanismo extralegal, a desobediencia civil pode ser considerada un medio de participación congruente para resolver eivas dentro dunha democracia. Debemos ser conscientes de que a lexitimidade democrática non se satisfai apelando á obediencia e á orde, senón mediante o dereito a poder exercer os dereitos. Nunha sociedade democrática non caben obediencias supremas e incuestionábeis. A democracia non consiste en obedecer submisamente un dispositivo institucional, senón que reclama un espazo sempre aberto á deliberación e á participación real e efectiva sobre o que afecta as nosas vidas.