Facer do monte 'cash'

Na actualidade, o Imposto de Sucesións en Galicia ten un límite de exención dun millón de euros. Isto quere dicir que nas sucesións entre pais e fillos ou entre cónxuxes, aínda que é obrigado presentar o imposto, o resultado a pagar sería de cero euros para a práctica totalidade dos contribuíntes. Propiedade forestal No pais, o minifundismo déixanos de media aos galegos seis terras en propiedade –hai comarcas onde se superan as 900 parcelas por quilómetro cadrado–. Así pois, se ben os impostos por sucesión non son un problema, si representa un reto saber que facer cabalmente con ese legado. Hoxe, a superficie forestal en Galicia fíxase practicamente en 70% do territorio. A mingua no número de explotacións, unha maior fragmentación da propiedade –mesmo alí onde operou a concentración parcelaria–, e o descenso continuado da poboación nos termos rurais, veñen provocando mudanzas profundas no sistema agrario tradicional. Os predios, ou masas forestais, logo dunha fase inicial de abandono, xorden como produtores de madeira mediante o cultivo de especies de crecemento rápido. Un de cada tres galegos é propietario de montes a título individual ou como comuneiro. E un estudo piloto, elaborado en 2007, publicado na Revista galega de economía, analiza o perfil do xestor forestal tomando como mostra os terreos pertencentes ao concello de Barreiros, na Mariña. A investigación achega elementos a considerar para entender o presente e o futuro do monte galego. Un dato relevante da investigación é que, como consecuencia dos fenómenos migratorios acontecidos no país durante o século XX, unha alta porcentaxe dos propietarios catastrais estudados non residían no mesmo concello que as súas parcelas forestais. Ademais de observarse unha grande heteroxeneidade no perfil dos mesmos. O monte está falto de relevancia e isto facilita ás cúspides do poder rebaixar as súas exixencias ambientais cara ás empresas foráneas En relación co aproveitamento forestal, os datos amosan un enorme peso das masas de eucalipto puro dentro das explotacións, estando en disposición de aumentar a súa superficie para repoboar parcelas con esta especie, un 44% dos inquiridos. Derivado tamén dunha visión do monte como investimento para tempos de necesidade económica, un 85% dos propietarios non sentían a esixencia de respectar o ciclo natural da especie para a cortar, nin apostaban por un criterio técnico á hora de non maltratar decotío os camiños de paso. Senón que se guiaban simplemente polas condicións do mercado para realizar esta importante xestión. Así o reflicte que 62% dos enquisados tiñan algún tipo de información relacionada coa venda de madeira, cos prezos de fábrica e/ou o nivel de demanda existente na altura. Desarraigo En Barreiros, en 2007, 64% dos propietarios non pertencían a ningún tipo de asociación, sendo a cooperativa agraria con case un 30% o único lazo de conexión entre eles. Pese a que, por exemplo, 60% dicía contratar anualmente algún tipo de traballo forestal. Parece claro que o monte está falto da relevancia que tivo no seu día. Ese "amor pola terra" ou dependencia afectiva, como parte dun patrimonio a coidar e legar á próxima xeración, é o que explica historicamente o traballo sostido e continuado por parte dos propietarios do monte galego, aínda cando non obtiñan del unha rendibilidade económica directa. O propietario forestal tradicional coñecía detalladamente os aspectos físicos e estruturais das súas parcelas e a falta de reposto xeracional supón xa un problema e unha ameaza en relación á xestión de nada menos que dous terzos do territorio galego. Ben pola perda da titularidade, coa venta das parcelas en canto se herda; ben por repoboacións que atenden a criterios de mercado e que incitan incluso á corta ilegal de fragas para ampliar a superficie de repoboación; ou ben por non tomar conciencia da influencia ambiental do monte no microclima local, no ciclo da auga, nos ciclos de osíxeno e carbono, na creación e conservación do solo, na loita contra os incendios, na produtividade primaria dos ecosistemas, e/ou na conservación da biodiversidade. É claro que este desarraigo da base social facilita ás cúspides do poder rebaixar as súas exixencias ambientais cara ás empresas foráneas. Aí está o 'Proxecto Altri' para a instalación dunha fábrica de fibras téxtiles en Palas de Rei que, como sinala a Plataforma Ulloa Viva, vertería ao río Ulla 30 millóns de litros de auga contaminada, tratada pero contaminada. E parece que a Xunta está por xustificar a captación de 46 millóns de litros de auga ao día, do encoro de Portodemouros, por tratarse dun "proxecto tractor" para a economía. Oxalá e non nos acordemos tarde de pór en valor o que aínda temos.