Desde o vertedoiro do mundo

Todo podería afundir de vez no pozo do descoñecemento, onda as libras de chocolate no súper. O consumo de certos bens cambiou o mundo, a letra pequena das súas etiquetas amosa ingredientes estruturais como guerras, explotación infantil, perda de biodiversidade. Cacao, canela, café, caucho, o algodón do pantalón vaqueiro. A flor que sustentou a primeira Revolución Industrial e a apertura da canle de Suez, e á vez, alimentou a Guerra de Secesión e condenou millóns de persoas á escravitude. Unha historia resumida e repetida, chea de tebras, que deu esplendor ás clases acomodadas. Un fío vexetal condicionou as relacións económicas globais, como antes acontecera coa pementa e na actualidade con outras materias estratéxicas. O novo téxtil impulsou o consumo de prendas, máis accesibles en prezo e cantidade. O percal, a sarga, a popelina ampliaron o inventario dos tecidos populares e, ao requintado mostrario de antigas organzas e veludos, muselinas e indianas, sumáronse as teas proletarias, o denim e a gabardina. O algodón axiña desprazou o liño en Europa pola súa doada mecanización: enxovais, roupa de traballo, lonas mariñeiras, o cotón converteuse na segunda pel da humanidade. En particular este proceso de substitución afectou drasticamente á produción galega do XIX, centrada en liños de gran calidade. O proteccionismo estatal favorecera a manufactura catalá ensarillada no algodón. Consumo de moda Os nomes dos tecidos estratifican co tempo. Se o século XIX é o do algodón, nos anos 70 do XX o catálogo de teas engade os poliésteres. Os xigantes da moda demandan cada tempada máis fibra sintética. En 2022, do total mundial de fiados, os de orixe químico representan 75%. En dúas décadas a súa produción multiplicouse por catro, a un ritmo superior que o conxunto total de fibras. No noso armario consumista entra unha media de 15 quilos de roupa ao ano, o que significa máis de unha tonelada ao longo da vida. Un terzo do que se merca só se utiliza uns meses e 40% do producido nunca se venderá. O quilo de roupa desbotada revéndese por menos de un euro. Só se recicla 2%. Ulo resto? Cando abandonamos as bolsas nos contedores comeza outra andaina que ben quereriamos ignorar. No noso armario consumista entra unha media de 15 quilos de roupa ao ano, o que significa máis de unha tonelada ao longo da vida En 2020 o Parlamento Europeo, nun chamado a rematar coa moda rápida e promover o consumo responsable, deu a coñecer que se precisan 9 m³ de auga, 400 m² de solo e 391 kg de materias primas para proporcionar a roupa e calzado dun ano a cada cidadá da UE. A pegada ambiental é insostible. O problema, logo, non é só se as fibras son sintéticas ou naturais. Século XXI, o inventario de teas é coroado polo modal, a viscosa, tecidos sintéticos de orixe vexetal con patentes cobizadas. A industria téxtil aproveita para surfear no greenwashing co neopreno da súa ficticia sostibilidade. Por exemplo, o tencel, tamén chamado lyocell, obtido, como sabemos, a partir da madeira de eucalipto –na Austria de orixe provén de bosques mixtos de faia ou bidueiro, cuxo rendemento é menor mais reducen o impacto ambiental e paisaxístico–. O problema primordial é que a industria téxtil non fai máis que medrar: maior produción para nutrir o insaciable consumo da moda tralo aparente paradigma verde. Toneladas de roupa O proceso da materia téxtil vén sendo máis ou menos así: en cinco anos como moito, gran parte das pezas de algodón, poliéster ou lyocell, sangrados aos recursos naturais –de Galicia?– cosidas en Myanmar ou Vietnam con teas tinxidas en Bangladesh ou Turquía e en condicións laborais lamentables, estarán a alimentar macrovertedoiros de roupa. A Acra en Ghana ou a Iquique en Chile, arriban cada día cen toneladas de prendas expulsadas da cadea de consumo. Portos convertidos en zonas francas especializadas na recepción do lixo que antes moveu a irracional economía planetaria. En Alto Horizonte, no deserto de Atacama, clasifícase o contido dos contedores. Unha parte retorna á venda de segunda man ou recíclase. Mais nas beiras dos camiños, expostos ao vento, abandónanse na area montes de roupa, cuxo incrible volume percíbese desde os satélites. É o alcumado 'vertedoiro do mundo'. Ciscallos de afastados bosques, augas, solos e combustibles fósiles que xa ninguén precisa. Nisto pensaba Annie Leonnard cando denunciou en 2007 na Historia das cousas que non existe ningures, a algures vai parar o que desbotamos. Por se non abondan os argumentos cos que a sociedade galega rexeita Greenfiber, aínda queda afirmar que sobra moita roupa no mundo, demasiada. Greenfiber só vai contribuír ao espolio da natureza e á triste historia das cousas.