A copia imperfecta de Fermín Bouza Brey

O mestre resolveunos a dúbida axiña cando nos estaba a ensinar o uso das maiúsculas. O dos topónimos e antropónimos levabámolo ben pero o das efemérides non tanto. Acabou por dicirnos que os días importantes se escriben todos así: coa primeira letra en grande. Algunhas, que por entón aínda non diferenciabamos forma e tamaño, pensabamos que con poñer a letra que correspondera nun oco que ocupara dous cadrados no canto de un, abondaba. Pero non. Ademais, tiñamos tamén leves discrepancias sobre cales eran os días importantes. Contra Fermín Bouza Brey non teño nada ou, cando menos, nunca me parei a pensar se o tiña. Supoño que iso debe de ser que non. De feito pasei boa parte da semana anterior ao Día das Letras Galegas do ano 92 copiando repetidas veces un poema da súa autoría. Era un traballo da escola. Cada vez que cometía un erro ortográfico tiña que volver comezar. Unha e outra vez ata que quedara perfecto. Pedinlle ao mestre se podía copialo co lapis e despois calcar pero dixo que non. Finalmente foi cun leve borrancho pero nada significativo. Día das Letras Galegas Ese ano, Bouza Brey era o autor homenaxeado e a nosa misión consistía en escribir unha breve reportaxe sobre Nao Senlleira para o xornal do colexio: O Fiadeiro. O Día das Letras Galegas fai corpórea, manifesta, a obra dunha escritora ou escritor galego Así, O Fiadeiro permitiunos ir coñecendo pouco a pouco a cada un dos autores –masculino plural– que durante os anos de escolarización deron en bater con nós. Os xornais escolares supuxeron, e agardo que supoñan, un lugar de encontro e traballo en equipo para o alumnado dos centros e unha sorte de fonte de coñecemento múltiple para quen podemos ir a eles na procura daquilo que case se nos esquece. Son unha fortuna, unha regalía que recolle as voces de ducias de avós e avoas enumerando os nomes dos cons, as artes de pesca, a vida na escola da posguerra, a receita da empanada de xoubas, o traballo no campo ou o nome dos últimos bois do Morrazo: Cabano e Ghallardo. Estes traballos son, en definitiva, lugares do saber que se acumulan nos centros escolares de boa parte do país e que ben poderían formar parte dos fondos bibliográficos dalgunhas institucións. Son, ademais, onde o alumnado toma contacto con escritores da súa terra cos que quizais tarden tempo en tropezar, se é que o fan. En todos cantos consultei, destaca o Especial Letras Galegas, ano tras ano. Xela Arias ou Luísa Villalta, por exemplo, son autoras recentes mais unha lixeira evocación nalgúns apuntes de literatura de 2º de Bacharelato. Antes diso practicamente o baleiro. E ás veces, nin tal. Pensar que lles sobran xeitos de acceder ao coñecemento de determinados campos é negarlle auga a quen non sabe aínda que ten sede. O Día das Letras Galegas permite poñer en contacto a obra de escritores e escritoras xa falecidos coa xente moza que quizais, doutro xeito, nunca darían chegado a ela. Probablemente isto sexa, en definitiva, a consecuencia dunha anomalía cultural propia daqueles territorios que teñen que batallar en múltiples frontes, entre elas, a da propia existencia. Así, a escola, o instituto parecen quedar como os derradeiros redutos onde achegarlles, desde a proximidade que dan as aulas, perfís das Nosas Letras a quen non ten a man todo canto presupomos moitas veces que si teñen. Non todos os alumnos contan cunha biblioteca preto, nin libros na casa, nin servizo de transporte para desprazarse ata elas, nin colegas que lles presten libros. Querer é poder pero só algunhas veces. Argumentar que na actualidade non accede aos recursos culturais quen non ten interese é unha acción entre clasista e cómoda. Aí tes a cana! Non me toques o carallo! Con maiúsculas Ademais, aínda manifestando vontade, sabemos das dificultades que supón para unha persoa calquera, poder consultar determinados volumes dunha, poñamos por caso, poeta falecida nos noventa. Libros descatalogados, fondos bibliográficos esquecidos, bibliotecas desbordadas entre volumes nun soto que non dá para máis, información en redes obsoleta cando non inexistente... Non obstante, o Día das Letras Galegas fai corpórea, manifesta, a obra dunha escritora ou escritor –maioritariamente, escritor– galego. Contextualízaa, tráea de volta, actualiza o seu discurso, séntaa na mesa con nós a falar. Descúbrenola. Bouza Brey foi cun borrancho leve no noso xornal. E debuxamos o seu perfil e buscámoslle parecidos. E comprendemos o motivo polo que o Día Das Letras Galegas se escribe con maiúsculas.